Tranzyt w międzynarodowym transporcie towarów

Spis treści:

1. Tranzyt – co to jest?
2. Tranzyt wewnętrzny i zewnętrzny – czym się różnią? Tranzyt bezpośredni i pośredni
3. Jakie są procedury tranzytu obowiązujące w Polsce?
4. Procedura tranzytu – jakie dokumenty są potrzebne?
5. Jakie opłaty obowiązują za tranzyt towarów?
6. Trust&Check i zniesienie zwolnienia celnego dla towarów o niskiej wartości w 2025 roku
7. Jak lepiej zarządzać procesem tranzytu?

Co to jest tranzyt?

Tranzyt to proces przewozu towarów przez terytorium jednego lub więcej państw bez wprowadzania ich do obrotu celnego w tych krajach. W praktyce oznacza to, że towary przemieszczają się z kraju nadania do kraju przeznaczenia, przejeżdżając przez inne państwa, które pełnią rolę korytarzy transportowych. Tranzyt jest nieodłącznym elementem handlu międzynarodowego, umożliwiającym efektywny i szybki przepływ towarów na globalną skalę.

Tranzyt wewnętrzny i zewnętrzny – czym się różnią?

W kontekście Unii Europejskiej wyróżniamy dwa główne typy tranzytu:

• Tranzyt wewnętrzny (procedura T2) – dotyczy przewozu towarów unijnych między państwami członkowskimi UE, często z tranzytem przez kraje trzecie.
• Tranzyt zewnętrzny (procedura T1) – obejmuje przewóz towarów nieunijnych przez terytorium UE, np. gdy towary z Chin są przewożone przez Niemcy do Szwajcarii.

Tranzyt bezpośredni i pośredni

W zależności od sposobu realizacji, tranzyt może być:

• Tranzyt bezpośredni – towary są przewożone bez zmiany środka transportu i bez składowania po drodze.
• Tranzyt pośredni – obejmuje sytuacje, w których towary są przeładowywane na inny środek transportu lub składowane w magazynach tranzytowych przed kontynuacją podróży.

Jakie są procedury tranzytu obowiązujące w Polsce?

W Polsce, jako kraju członkowskim UE, obowiązują standardowe procedury tranzytowe Unii Europejskiej. Do najważniejszych należą:

⚖️Wspólna Procedura Tranzytowa (CTC) – umożliwia przemieszczanie towarów między państwami UE oraz krajami EFTA na podstawie jednego dokumentu tranzytowego.

⚖️Unijny Tranzyt Wewnętrzny (T2) – stosowany dla towarów unijnych przewożonych między państwami członkowskimi UE, nawet jeśli trasa prowadzi przez kraje trzecie.

⚖️Karnet TIR – międzynarodowy dokument celny umożliwiający przewóz towarów w zamkniętych pojazdach lub kontenerach, bez konieczności otwierania ich na granicach.

⚖️Karnet ATA – międzynarodowy dokument celny używany przy czasowym przywozie towarów, takich jak próbki handlowe czy towary na targi i wystawy.

Procedura tranzytu – jakie dokumenty są potrzebne?

Realizacja procedur tranzytowych wymaga odpowiedniego przygotowania dokumentacji. Kluczowe dokumenty to:

📄List przewozowy (CMR): międzynarodowy dokument potwierdzający zawarcie umowy przewozu drogowego i odbiór towaru przez przewoźnika.

📄Zgłoszenie tranzytowe: dokument wymagany przy przewozie towarów pod procedurą tranzytu.

📄Karnet TIR: dokument celny stosowany w międzynarodowym transporcie drogowym.

📄Karnet ATA: dokument ułatwiający czasowy przewóz towarów bez konieczności płacenia cła.

Jakie opłaty obowiązują za tranzyt towarów?

Jeśli chodzi o koszty, procedury celne tranzytu mogą być bezpłatne w określonych sytuacjach, gdy spełnione są odpowiednie warunki.

Jak czytamy na stronie puesc.gov.pl/uslugi/tranzyt:

„Tranzyt jest procedurą celną pozwalającą na przewóz towarów pod dozorem celnym bez konieczności uiszczenia opłat (należności celnych, podatku akcyzowego, podatku VAT i innych). Formalności celne związane z tranzytem towarów inicjowane są złożeniem zgłoszenia celnego do procedury tranzytu”.

Czy to oznacza, że za tranzyt nic nie zapłacimy? To zależy. Procedury tranzytowe są często bezpłatne w ramach Unii Europejskiej oraz przy korzystaniu z uproszczonych systemów i odpowiednich zabezpieczeń. Ważne jest jednak dokładne sprawdzenie warunków w każdym przypadku, aby uniknąć nieoczekiwanych kosztów.

Kiedy za tranzyt trzeba zapłacić?

🔷Opłaty drogowe i autostradowe

W wielu krajach za przejazd pojazdów ciężarowych po autostradach, drogach ekspresowych lub mostach pobierane są opłaty drogowe (np. system e-TOLL w Polsce, Toll Collect w Niemczech).

🔷Opłaty celne i kaucje

🔹Gwarancja celna – w przypadku tranzytu zewnętrznego (np. procedura T1) może być wymagane zabezpieczenie należności celnych, które jest zwracane po zakończeniu procedury.

🔹Karnet TIR – choć procedura pozwala na uproszczony tranzyt przez różne kraje, wymaga wykupienia karnetu, co generuje koszty.

Opłaty administracyjne

Niektóre kraje pobierają opłaty administracyjne za przetwarzanie dokumentów tranzytowych lub obsługę celną.

🔷Koszty magazynowania i przeładunku

Jeśli w trakcie tranzytu towary są składowane w magazynie czasowego składowania lub przeładowywane na inny środek transportu, mogą pojawić się dodatkowe koszty za obsługę logistyczną.

🔷Opłaty ekologiczne

Niektóre kraje pobierają dodatkowe opłaty związane z ekologicznymi normami transportu, np. opłaty za emisję CO₂ czy ograniczenia dla pojazdów niespełniających norm Euro. Koszty tranzytu mogą się różnić w zależności od trasy, rodzaju towarów i procedur, dlatego ważne jest dokładne planowanie i korzystanie z systemów optymalizacji opłat.

Jeśli chcesz zaplanować trasę i obliczyć koszty transportu, możesz zrobić to za pomocą Planera Tras w TIMOCOM Marketplace.

Kiedy nie zapłacisz za tranzyt?

🔷Procedury tranzytowe bez obowiązku uiszczania cła i podatków

🔹Tranzyt wewnętrzny (T2) – gdy towary pochodzące z UE przemieszczane są wewnątrz Unii Europejskiej lub przez kraje EFTA bez konieczności uiszczania cła.

🔹Unijny tranzyt wewnętrzny (T2F) – dla towarów unijnych przewożonych na obszary specjalne (np. Wyspy Kanaryjskie, Gujana Francuska) bez konieczności opłacania cła na terytorium UE.

🔷Korzystanie z uproszczonych procedur celnych

🔹Wspólna Procedura Tranzytowa (CTC) – firmy posiadające status Upoważnionego Przedsiębiorcy (AEO) mogą korzystać z ułatwień, eliminujących niektóre opłaty związane z zabezpieczeniem celnym.

🔹Zawieszenie należności celnych – w niektórych przypadkach przewoźnicy mogą nie być zobowiązani do uiszczania gwarancji celnej, jeśli posiadają odpowiednie zabezpieczenia lub działają w ramach procedur uproszczonych.

🔷Korzystanie z systemów karnetowych

🔹Karnet TIR i ATA – w przypadku przewozu pod osłoną karnetu TIR lub ATA, przedsiębiorca nie musi wnosić zabezpieczenia celnego, jeśli spełnia wymagania systemu.

🔷Brak opłat administracyjnych

Niektóre kraje nie pobierają dodatkowych opłat administracyjnych za obsługę dokumentów tranzytowych, szczególnie w ramach Unii Europejskiej i porozumień międzynarodowych.

🔷Przejazd przez kraje bez opłat drogowych

W niektórych państwach nie obowiązują opłaty drogowe dla pojazdów ciężarowych na określonych trasach tranzytowych, co dodatkowo eliminuje koszty.

Tranzyt może wiązać się z opłatami w określonych sytuacjach, zależnie od rodzaju transportu, procedur celnych oraz krajowych regulacji

„Trust&Check” i zniesienie zwolnienia celnego dla niskiej wartości towarów, czyli zmiany od 2025 roku 

W 2025 roku branża TSL stanie przed istotnymi zmianami, które mogą zarówno ułatwić, jak i skomplikować procedury celne. Jednym z kluczowych usprawnień będzie wdrożenie programu „Trust & Check”, będącego nową odsłoną statusu AEO. Jego celem jest uproszczenie formalności celnych, przyspieszenie odpraw oraz wprowadzenie automatyzacji w generowaniu dokumentów i raportów. Firmy posiadające ten status zyskają również możliwość okresowego rozliczania cła, co może znacząco obniżyć obciążenia administracyjne.

Z drugiej strony, zniesienie zwolnienia celnego dla towarów o wartości poniżej 150 euro wpłynie na sektor e-commerce, który będzie musiał dostosować się do nowych regulacji. Unijne centrum danych celnych, wykorzystujące sztuczną inteligencję do monitorowania transakcji, ma na celu eliminację nadużyć i zwiększenie bezpieczeństwa łańcucha dostaw. Kluczowe pozostaje pytanie, czy uproszczenia wynikające z „Trust & Check” zrównoważą dodatkowe obowiązki wynikające z nowych regulacji.

Jak lepiej zarządzać procesem tranzytu?

Podsumowując, znajomość przepisów i zmian w transporcie oraz efektywne zarządzanie procesem tranzytu może znacząco wpłynąć na optymalizację kosztów i czas dostawy towarów.

W tym celu warto korzystać z narzędzi cyfrowych, takich jak TIMOCOM Marketplace, gdzie dzięki usłudze Zlecenia Transportowe masz możliwość:

• zarządzania zleceniami transportowymi od zewnętrznych zleceniodawców,
• monitorowania zleceń dzięki połączeniu danych GPS oraz zleceń transportowych,
• archiwizowania zlecenia transportowego nawet przez 10 lat,
• sprawnego komunikowania się dzięki usłudze Messenger TIMOCOM.

Sprawdź Giełdę Transportową TIMOCOM

Może zainteresować Cię także:

Procedury celne w transporcie - na czym polegają?

Zmiany w transporcie w 2025 roku

Źródła: puesc.gov.pl