Czy kierowca ma obowiązek rozładować towar?

Spis treści:

1. Załadunek i rozładunek towaru - co obejmuje?
2. Rozładunek towaru - co mówią przepisy?
3. Rozładunek towaru przez kierowcę a odpowiedzialność przewoźnika.
4. Czy kierowca może załadować lub rozładować towar? Podsumowanie

Załadunek i rozładunek towarów

Zanim zaczniemy, przypomnijmy, co obejmuje załadunek i rozładunek towarów. Oba procesy logistyczne polegają na odpowiednim umieszczeniu i usunięciu ładunku z pojazdu. Załadunek to przeniesienie towaru na pojazd i jego odpowiedne zabezpieczenie. Z kolei rozładunek oznacza usunięcie ładunku z pojazdu i przekazanie go odbiorcy.

Standardowe praktyki, jakie wykonywane są podczas załadunku i rozładunku, obejmują stosowanie odpowiednich narzędzi (wózków widłowych, ramp, pasów mocujących) oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, takich jak równomierne rozmieszczenie ładunku i unikanie przeciążenia pojazdu. W praktyce kierowca często nadzoruje proces załadunku i rozładunku, ale jego rola ogranicza się zwykle do sprawdzenia, czy ładunek jest prawidłowo zabezpieczony, zgodny z dokumentacją i nie stwarza zagrożenia w transporcie. Jednak czy powinien on samodzielnie załadowywać i rozładowywać towar?

Rozładunek towaru – co mówią przepisy?

Informacje dotyczące odpowiedzialności kierowcy za rozładunek towaru można znaleźć w kilku aktach prawnych regulujących transport drogowy. W transporcie krajowym zasady te określa Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe, która wskazuje, że odpowiedzialność za rozładunek spoczywa głównie na odbiorcy, chyba że umowa transportowa stanowi inaczej:

Ust. 1: Jeżeli umowa lub przepis szczególny nie stanowią inaczej czynności ładunkowe należą odpowiednio do obowiązków nadawcy lub odbiorcy.

Ust. 2: Nadawca, odbiorca lub inny podmiot wykonujący czynności ładunkowe jest obowiązany wykonać je w sposób zapewniający przewóz przesyłki towarowej zgodnie z przepisami ruchu drogowego i przepisami o drogach publicznych, a w szczególności niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, przekroczenia dopuszczalnej masy pojazdów lub przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi.

W transporcie międzynarodowym kluczowym dokumentem jest Konwencja CMR, która określa zakres obowiązków przewoźnika, podkreślając, że jego odpowiedzialność dotyczy głównie przewozu i zabezpieczenia ładunku, natomiast czynności rozładunkowe leżą po stronie odbiorcy. Jak czytamy w Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR):

Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.

(…)

Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął.

❗Szczegółowe obowiązki mogą być jednak określone w umowie transportowej, która precyzuje, czy kierowca ma brać czynny udział w rozładunku, czy tylko nadzorować jego prawidłowy przebieg. Dlatego tak ważne jest dokładne zapoznanie się z warunkami umowy oraz obowiązującymi przepisami prawnymi, aby uniknąć nieporozumień i ewentualnej odpowiedzialności za szkody w towarze.

Rozładunek towaru przez kierowcę a odpowiedzialność przewoźnika

Jeśli przewoźnik zgodzi się na to, aby kierowca osobiście wykonywał rozładunek towaru, ponosi on zwiększoną odpowiedzialność za ewentualne szkody powstałe w trakcie tych czynności. W przypadku uszkodzenia towaru lub pojazdu, a także naruszenia procedur bezpieczeństwa, konsekwencje mogą obejmować zarówno roszczenia finansowe ze strony nadawcy lub odbiorcy, jak i sankcje wynikające z przepisów prawa. Dlatego kluczową rolę odgrywa ubezpieczenie OC przewoźnika (OCP), które może pokryć szkody powstałe w wyniku nieprawidłowego załadunku lub rozładunku, o ile polisa obejmuje tego typu ryzyka. Warto jednak pamiętać, że niektórzy ubezpieczyciele wyłączają odpowiedzialność w przypadku, gdy kierowca wykonuje czynności załadunkowe bez wyraźnego zobowiązania w umowie. Dlatego przed podjęciem takich działań przewoźnik powinien dokładnie przeanalizować warunki umowy transportowej i zakres swojego ubezpieczenia, aby uniknąć nieoczekiwanych kosztów oraz potencjalnych sporów prawnych.

Kiedy przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności?

W tym miejscu znowu przytoczymy cytat z Konwencji CRM:

2. Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub okolicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.

(…)

4. Uwzględniając postanowienia artykułu 18, ustępy 2 do 5, przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku następujących przyczyn:

(…)

c) manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy;

d) naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i gryzoni;

Czy kierowca może załadować lub rozładować towar? Podsumowanie

Podsumowując, odpowiedzialność za załadunek towaru i jego rozładunek zależy w szczególności od warunków umowy transportowej – w niektórych przypadkach obowiązek ten spoczywa na nadawcy i odbiorcy, w innych na przewoźniku lub kierowcy. Odpowiedź na pytanie, czy kierowca ma obowiązek rozładować towar, zależy więc od tego, co zapisane jest w umowie transportowej.

Warto zapoznać się ze swoimi prawami i obowiązkami określonymi w Prawie przewozowym, Konwencji CMR, a także warunkami OCP. Ostatni punkt jest szczególnie ważny w przypadku, kiedy przewoźnik chce skorzystać z przeniesienia odpowiedzialności za szkody na ubezpieczenie i potrzebuje rozszerzenia umowy OCP. Nie wszyscy ubezpieczyciele zgadzają się na rozszerzenie, ale część z nich już tak pod warunkiem, że w umowie przewozu przewoźnik podany jest jako odpowiedzialny za załadunek i rozładunek towaru.

Szukasz zaufanych przewoźników lub wolnych ładunków od sprawdzonych załadowców?

Przetestuj rozwiązanie dla transportu drogowego i logistyki – Giełda Transportowa Marketplace to baza ponad 55.000 zweryfikowanych firm z 46 krajów Europy.

Przetestuj za darmo Giełdę Transportową TIMOCOM

Źródła: Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe, Art. 17 ust. 1 Konwencji CMR: Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zagięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpi w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie w dostawie.

Może zainteresować Cię również:

Prawa i obowiązki przewoźnika

Mocowanie szpringowe, progowe, blokowe – poznaj techniki mocowania ładunku!